استرس و اضطراب به عنوان عوامل مؤثر بر سلامت جسمی و روانی شناخته می‌شوند و می‌توانند در بروز اختلالات عصبی مانند نوروپاتی محیطی نقش بسزایی ایفا کنند. نوروپاتی محیطی به اختلالات عصبی اطلاق می‌شود که به بی‌حسی، گزگز و درد در اندام‌ها می‌انجامد. اگرچه عوامل فیزیکی مانند آسیب‌ها و بیماری‌ها معمولاً به عنوان علل اصلی این اختلال شناخته می‌شوند، اما تأثیرات استرس و اضطراب نباید نادیده گرفته شود.
تأثیر استرس بر اعصاب
در شرایط استرس، بدن هورمون‌هایی مانند کورتیزول و آدرنالین ترشح می‌کند که می‌توانند باعث التهاب و آسیب به سلول‌های عصبی شوند. این عوارض در طول زمان می‌توانند به بروز نوروپاتی و دیگر اختلالات عصبی منجر شوند. به علاوه، استرس نه تنها بر جسم بلکه بر روان نیز تأثیرات منفی دارد، از جمله افزایش اضطراب، افسردگی و اختلالات خواب.
با استفاده از تکنیک‌های مدیریت استرس می‌توان از آسیب به اعصاب جلوگیری کرد. در این مقاله، روش‌هایی برای کنترل اضطراب ناشی از درد ارائه می‌شود.
آیا استرس باعث نوروپاتی محیطی می‌شود؟
سوال اصلی این است که آیا استرس می‌تواند به اعصاب آسیب بزند؟ به طور کلی، اضطراب و استرس در بروز نوروپاتی نقش دارند، اما به صورت مستقیم به اعصاب آسیب نمی‌زنند. اگرچه استرس می‌تواند به تشدید علائم نوروپاتی منجر شود، اما علت اصلی این اختلال به شمار نمی‌رود.
استرس به تنهایی باعث ایجاد نوروپاتی نمی‌شود، بلکه می‌تواند شرایط موجود را بدتر کند. اثرات مزمن استرس شامل موارد زیر است:
– التهاب: التهاب ناشی از استرس می‌تواند به عملکرد اعصاب آسیب برساند.
– کاهش جریان خون: استرس ممکن است باعث تنگ شدن عروق و کاهش جریان خون به اعصاب شود.
– افزایش استرس اکسیداتیو: استرس می‌تواند به تولید رادیکال‌های آزاد و آسیب به سلول‌های عصبی منجر شود.
علاوه بر این، در شرایط استرس، فرد ممکن است عادات نادرستی را در پیش گیرد که به بروز آسیب عصبی منجر می‌شود. به عنوان مثال، افراد در این شرایط ممکن است به مصرف غذاهای ناسالم، الکل و سیگار روی آورند که به مرور زمان به اعصاب آسیب می‌زند.
بیماری‌های مرتبط با استرس
استرس می‌تواند موجب بروز یا تشدید بیماری‌های مزمنی مانند دیابت و اختلالات خودایمنی شود که هر دو در ایجاد نوروپاتی نقش دارند. به عنوان مثال، استرس می‌تواند سطح قند خون را افزایش دهد و این موضوع به تدریج منجر به آسیب به اعصاب و بروز نوروپاتی دیابتی می‌شود.
نشانه‌های عصبی ناشی از استرس
استرس می‌تواند منجر به بروز علائم عصبی متعددی شود که از جمله آن‌ها می‌توان به تب، سردرد و لرز بدن اشاره کرد. این علائم می‌توانند ناشی از تنش‌های روزمره، مانند قهری با نزدیکان یا فشار ناشی از deadlines کاری باشند. محققان هنگام بررسی برخی از علائم عصبی استرس متوجه شده اند که در آغاز، بدن به استرس واکنش نشان می‌دهد و علائم اولیه‌ای چون تحریک‌پذیری و اضطراب را بروز می‌دهد. به مرور زمان، با خستگی سیستم عصبی، فرد احساس بی‌تفاوتی و عدم انرژی می‌کند. در این مرحله، خواب مختل می‌شود و وضعیت کلی فرد رو به وخامت می‌گذارد.
پس از این مراحل، احتمال بروز سردرد و نوسانات وزنی افزایش می‌یابد. این نوسانات می‌توانند ناشی از پرخوری استرسی یا کاهش اشتها باشند. در این حالت، به راحتی می‌توان به راحتی از علائم جسمی گذر کرد، در حالی که ریشه‌ی واقعی این مشکلات همچنان نادیده گرفته می‌شود.
به همین دلیل، ضروری است که به علائمی که بدن نشان می‌دهد توجه ویژه‌ای شود. هر علامتی که به نوروپاتی مربوط باشد؛ باید به‌طور جدی گرفته شود و از خوددرمانی اجتناب گردد. مراجعه به پزشکان متخصص برای شناسایی دلایل اصلی این علائم بسیار مهم است.
علائم خاص استرس
سردرد
استرس می‌تواند به سردردهای تنشی منجر شود که یکی از شایع‌ترین انواع سردردهاست. این سردردها معمولاً از خفیف تا متوسط شدت دارند و افراد آن را به‌عنوان فشاری دور سر توصیف می‌کنند. این نوع سردرد ممکن است ناشی از تنش‌های عضلانی در ناحیه گردن و شانه‌ها باشد.
خستگی
یکی از پیامدهای استرس مزمن، خستگی است؛ حتی در صورتی که فرد خواب کافی داشته باشد. استرس می‌تواند عملکرد طبیعی غدد فوق کلیوی را مختل کند و این موضوع موجب احساس خستگی، کاهش انگیزه و اضطراب می‌شود.
اضطراب
استرس می‌تواند باعث ایجاد احساس اضطراب و نگرانی شود که به‌نوبه‌ی خود بر رفتار و افکار فرد تأثیر می‌گذارد. از علائم جسمی اضطراب می‌توان به ضربان قلب سریع، تعریق و تنگی نفس اشاره کرد. افراد ممکن است به‌علت استرس از موقعیت‌هایی که باعث بروز اضطراب می‌شوند، دوری کنند.
افسردگی
استرس مزمن می‌تواند احساس ناامیدی، غم و درماندگی را ایجاد کند و در برخی موارد به افسردگی منجر شود. بر اساس تحقیقات، استرس می‌تواند تولید سروتونین را کاهش دهد. سروتونین یک انتقال‌دهنده‌ی عصبی است که نقش مهمی در تنظیم خلق و خو دارد و کاهش آن می‌تواند به افسردگی و عدم علاقه به فعالیت‌هایی که قبلاً از آن‌ها لذت می‌بردید، منجر شود.
مشکلات حافظه
استرس می‌تواند به طور قابل توجهی بر توانایی فرد برای تمرکز و یادآوری اطلاعات تأثیر بگذارد. در نتیجه، افراد ممکن است در تمرکز بر وظایف مهم دچار مشکل شوند و جزئیات را فراموش کنند. این مشکلات حافظه می‌تواند بر عملکرد فرد در محل کار یا مدرسه تأثیر منفی بگذارد و به کارایی پایین‌تری منجر شود.
مشکلات گوارشی
علائم عصبی ناشی از استرس همچنین می‌تواند به بروز مشکلات گوارشی مانند درد معده، نفخ و یبوست منجر شود. هورمون‌هایی که در اثر استرس ترشح می‌شوند، با تأثیر بر سیستم گوارشی، التهاب و ناراحتی‌هایی را ایجاد می‌کنند که می‌توانند کیفیت زندگی را تحت تأثیر قرار دهند.
بی‌حسی یا گزگز
استرس مزمن ممکن است باعث بروز احساس بی‌حسی یا سوزن‌سوزن شدن در اندام‌ها شود. این حالت‌ها به احتمال زیاد ناشی از اختلالات عصبی هستند. احساس خستگی و اضطراب می‌تواند منجر به ترشح هورمون‌هایی شود که بر عملکرد سیستم عصبی تأثیر منفی می‌گذارند و در نهایت می‌تواند به بی‌حسی یا گزگز در دست‌ها، پاها و سایر نواحی بدن منجر شود.
نوروپاتی محیطی ناشی از استرس و اضطراب
استرس مزمن می‌تواند به آسیب به سیستم عصبی منجر شود و در نتیجه نوروپاتی محیطی را ایجاد کند. اثرات این آسیب شامل درد، بی‌حسی، احساس خواب رفتگی و سوزن‌سوزن شدن است که می‌تواند به مشکلات شدیدتری نیز منجر شود. بنابراین، در مواجهه با استرس مزمن، یافتن راه‌های کاهش اضطراب و حفظ سلامت ضروری است.
استرس مزمن می‌تواند باعث بروز یا تشدید دیابت شود و به سادگی در ایجاد نوروپاتی نقش داشته باشد. در این شرایط، بدن قادر به تنظیم صحیح سطح قند خون نیست و با افزایش قند خون، اعصاب آسیب می‌بینند که این موضوع باعث بروز درد، بی‌حسی، گزگز و سایر علائم نوروپاتی می‌شود.
جمع‌بندی
در نهایت، استرس و اضطراب به عنوان عواملی کلیدی در تأثیرگذاری بر سلامت جسمی و روانی شناخته می‌شوند و می‌توانند به بروز اختلالاتی مانند نوروپاتی محیطی منجر شوند. اگرچه دلایل فیزیکی مانند آسیب‌ها و بیماری‌ها معمولاً به عنوان علل اصلی نوورپاتی شناخته شده‌اند؛ اما نمی‌توان تأثیر استرس و اضطراب را نادیده گرفت.
در شرایط استرس، ترشح هورمون‌هایی نظیر کورتیزول و آدرنالین می‌تواند به التهاب و آسیب به سلول‌های عصبی منجر شود، که در طول زمان می‌تواند به بروز نوروپاتی و سایر اختلالات عصبی بیانجامد. بنابراین، مدیریت استرس و استفاده از تکنیک‌های کاهش اضطراب، به حفظ سلامت عصبی و بهبود کیفیت زندگی کمک شایانی خواهد کرد.
