سکته مغزی وضعیتی است که به طور ناگهانی، در اثر نرسیدن خون به بخش هایی از مغز اتفاق می افتد. اختلال در خونرسانی به مغز می تواند به دلیل انسداد در عروق مغزی (سکته مغزی ایسکمیک) یا پارگی عروق مغزی (سکته مغزی هموراژیک) ایجاد شود. معضل بزرگی که در رابطه با این بیماری وجود دارد، تشخیص فوری و درمان موثر آن است. از این رو جدیدترین داروهای درمان سکته مغزی در دنیا اهمیت زیادی پیدا کرده اند.
اما علت اصلی اهمیت داروی جدید درمان سکته مغزی چیست؟ وقتی که سکته مغزی رخ می دهد، در عرض چند دقیقه سلول های عصبی شروع به مردن می کنند. با مرگ سلول های عصبی عوارض جبران ناپذیر و ناتوانی دائمی برای بیمار ایجاد می شود. تنها راهی که برای جلوگیری از این اتفاق وجود دارد این است که سکته مغزی در ساعات اولیه تشخیص داده شود و بیمار تحت درمان با دارو های جدید و موثر قرار بگیرد.
سکته مغزی چیست و چه علائمی دارد؟
سکته مغزی یک عارضه جدی است که اغلب کیفیت زندگی بیمار را به طور چشمگیری کاهش می دهد. این بیماری معمولا بدون علائم مشخصی رخ می دهد، به همین دلیل به آن قاتل خاموش هم گفته می شود. سکته مغزی وقتی اتفاق می افتد که خونرسانی به مغز به هر دلیلی مختل شود. وظیفه اصلی جدیدترین داروهای درمان سکته مغزی در دنیا از بین بردن علت سکته مغزی و جلوگیری از ایجاد عوارض جدی و دائمی است.
افراد مسن و افرادی که به بیماری های قلبی-عروقی، دیابت، کرونا، فشار خون بالا و کلسترول بالا مبتلا هستند، بیشتر در معرض سکته مغزی قرار دارند. این بیماری علائم مختلفی دارد که بسته به این که سکته مغزی خفیف یا شدید باشد، با شدت متفاوتی بروز پیدا می کنند. این علائم عبارت اند از:
– سردرد شدید و ناگهانی
– ناتوانی و دشواری در سخن گفتن
– سرگیجه و از دست دادن تعادل به طور ناگهانی
– احساس ضعف و بی حسی ناگهانی
– احساس سردرگمی و عدم هوشیاری
– نابینایی ناگهانی اغلب در یک چشم
– تشنج
– سفتی عضلات گردن
– ناهماهنگی میان اندام های بدن خصوصا دست و پا
– حالت تهوع و استفراغ
– بی ثباتی عاطفی
لیست داروهای سکته مغزی
جدیدترین داروهای درمان سکته مغزی در دنیا با توجه به نوع سکته مغزی، شرایط بالینی بیمار و تشخیص پزشک متخصص تجویز می شوند. هدف اصلی این دارو ها از بین بردن علت سکته مغزی و جلوگیری از رخداد عوارض دائمی و سکته مغزی مجدد است.
داروهای سکته مغزی ایسکمیک
دارو های سکته مغزی ایسکمیک در چهار گروه کلی قرار می گیرند، شامل:
دارو های ترومبولیتیک
این دسته از دارو ها لخته های خونی موجود در عروق را حل می کنند و جریان خون طبیعی را به مغز برمی گردانند. داروهای ترومبولیتیک را تا حداکثر 4.5 ساعت پس از سکته مغزی می توان استفاده کرد. بعد از این زمان احتمال خونریزی مغزی در اثر این دارو ها افزایش می یابد. اصلی ترین داروی ترومبولیتیک که در بیمارستان ها تجویز می شود، آلتپلاز (Alteplase) است.
دارو های ضد پلاکت
داروهای ضد پلاکت از چسبیدن پلاکت ها به یکدیگر جلوگیری می کنند و مانع از تشکیل لخته جدید می شوند. این دارو ها جزء جدیدترین داروهای درمان سکته مغزی در دنیا هستند که بیشتر با هدف پیشگیری از سکته مغزی مورد استفاده قرار می گیرند. در واقع این دارو ها قرص جلوگیری از سکته مغزی هستند. دارو های ضد پلاکت شامل آسپرین، کلوپیدوگرل و تیکاگرلور هستند.
دارو های ضد لخته
داروی ضد لخته در سکته مغزی با کاهش انعقاد خون، از تشکیل لخته های جدید ممانعت و از بروز مجدد سکته مغزی جلوگیری می کند. از جمله این دارو ها می توان به وارفارین، دابیگاتران، آپیکسبان و ریواروکسابان اشاره کرد.
دارو های ضد کلسترول
دارو های ضد کلسترول یا استاتین ها با کاهش کلسترول خون، از تشکیل پلاک های چربی در عروق جلوگیری می کنند. آتورواستاتین و روزوواستاتین از جمله دارو های کاهنده کلسترول هستند. این دارو ها با هدف درمان گرفتگی رگ های مغزی مورد استفاده قرار می گیرند.
دارو های سکته مغزی هموراژیک
در سکته مغزی هموراژیک از دارو های ضد انعقاد و کاهنده کلسترول استفاده نمی کنند و تمرکز بیشتر بر کنترل خونریزی است. ممکن است از دارو های کاهنده فشار خون برای کاهش فشار درون جمجمه استفاده شود.
درمان فوری سکته مغزی
جدیدترین داروهای درمان سکته مغزی در دنیا که برای درمان فوری این بیماری استفاده می شوند، دارو های ترومبولیتیک هستند. این دارو ها باید بعد از شروع علائم سکته مغزی تا حداکثر 4.5 ساعت تجویز شوند. از جمله این دارو ها می توان به آلتپلاز و تکتپلاز اشاره کرد که فعال کننده های پلاسمینوژن بافتی نوترکیب (TPA) هستند. این دارو ها به عنوان استاندارد طلایی برای درمان سکته مغزی ایسکمیک شناخته می شوند.
مکانیسم عمل این دارو ها این است که لخته خون عامل انسداد عروق مغزی را لیز می کنند و جریان خون طبیعی را به مغز می رسانند. تجویز دارو های ترومبولیتیک تنها با توجه به شرایط بالینی بیمار و صلاح دید پزشک متخصص در بیمارستان انجام می شود. استفاده نابجا و نامناسب این دارو ها، احتمال خونریزی مغزی را افزایش می دهد و عوارض جبران ناپذیری در پی خواهد داشت.
داروی جدید درمان سکته مغزی
از جدیدترین داروهای درمان سکته مغزی در دنیا که امروزه مورد استفاده قرار می گیرند، داروی سیتی کولین یا لیتکور است. این دارو از طریق مکانیسم های مختلف مثل افزایش سطح دوپامین و فسفاتیدیل کولین عوارض ناشی از سکته مغزی را بهبود می بخشد. سیتی کولین به اشکال دارویی مختلفی از جمله قرص لیکتور، ویال خوراکی لیکتور و آمپول سیتی کولین (آمپول Citicoline) وجود دارد.
عملکرد اصلی این دارو ها ارتقاء کیفیت زندگی بیماران بعد از سکته مغزی از طریق بهبود حافظه، بهبود علائم شناختی-رفتاری و کمک به بازسازی سلول های عصبی است.
بهترین دارو برای درمان سکته مغزی
به طور کلی بهترین دارو برای درمان سکته مغزی دارویی است که بتواند علت سکته مغزی را از بین ببرد، عوراض ناشی از سکته مغزی را کاهش دهد و از بروز مجدد این بیماری جلوگیری کند. جدیدترین داروهای درمان سکته مغزی در دنیا باید با توجه به نوع و شدت سکته مغزی، ناحیه آسیب دیده، وضعیت بیمار و صلاح دید متخصص تجویز شوند. مثلا داروی سکته مغزی خفیف با داروی سکته مغزی شدید متفاوت است.
جمع بندی
امروزه سکته مغزی به عنوان یک عارضه جدی که با ناتوانی های دائمی و جبران ناپذیر همراه است، شناخته می شود. بهترین راه مقابله با این بیماری، پیشگیری از بروز آن از طریق کنترل ریسک فاکتور ها است. بزرگترین مشکلی که در رابطه با سکته مغزی وجود دارد، عدم درمان مناسب برای کاهش عوارض ناشی از سکته مغزی است. به همین دلیل پزشکان توجه ویژه ای به جدیدترین داروهای درمان سکته مغزی در دنیا دارند.
