درمان کم خونی شدید در بارداری

در دوران بارداری، بدن شما خون بیشتری برای حمایت از رشد جنین تولید می کند. اگر آهن کافی یا برخی مواد مغذی دیگر دریافت نکنید، بدن شما ممکن است نتواند مقدار گلبول قرمزی را که برای ساخت این خون اضافی نیاز دارد، تولید کند. هنگامی که شما کم خونی دارید، خون شما گلبول های قرمز سالم کافی برای حمل اکسیژن به بافت های شما و جنین را ندارد. کم خونی خفیف در دوران بارداری طبیعی است. اما کم خونی شدید در بارداری که می تواند عوارض جدی مانند زایمان زودرس به همراه داشته باشد.

در اینجا آنچه باید در مورد علل، علائم و درمان کم خونی شدید در بارداری بدانید آورده شده است.

عوامل خطر کم خونی شدید در بارداری

همه زنان باردار در معرض خطر کم خونی هستند. این به این دلیل است که آنها بیش از حد معمول به آهن و اسید فولیک نیاز دارند. اما خطر بیشتر است اگر:

• چند قلو باردار هستید (بیش از یک فرزند)
• دو بارداری نزدیک به هم داشته اند
• به دلیل تهوع صبحگاهی زیاد استفراغ کنید
• در سنین نوجوانی باردار شده اید
• غذاهای غنی از آهن را به اندازه کافی مصرف نکنید
• قبل از بارداری کم خونی داشتید

علائم کم خونی در دوران بارداری

کم خونی در بارداری شایع است. اغلب زمانی ایجاد می شود که حجم خون شما افزایش می یابد و در نتیجه درصد کمتری از گلبول های قرمز خون و جریان اکسیژن کاهش می یابد. اما ممکن است دلایل دیگری نیز وجود داشته باشد و ممکن است نیاز به مراقبت پزشکی داشته باشد.

کم خونی شدید در دوران بارداری می‌تواند ناشی از کمبود آهن، ویتامین B12 یا فولیک اسید باشد و علائمی از قبیل خستگی ناگهانی و شدید، کاهش غیرطبیعی در انرژی، تنگی نفس، خشکی و ریزش مو، سردرد، سرگیجه و حالت تاریکی بینی، ضربان قلب نامنظم یا سریع، عدم تمرکز، کاهش اشتها و در بعضی موارد زبان صاف و قرمز را به همراه دارد. همچنین ممکن است که در فعالیت‌های عادی، باعث آزردگی و خستگی عضلات شود. برخی از زنان باردار نیز از عادت غیرطبیعی غذا خوردن مواد غیرغذایی مانند خاک، یخ، کاغذ و … رنج می‌برند. کم خونی شدید در بارداری می‌تواند باعث بروز مشکلات جدی برای مادر و جنین شود، بنابراین پیگیری علائم و درمان مناسب بسیار مهم است.

در مراحل اولیه کم خونی، ممکن است علائم واضحی نداشته باشید. و بسیاری از علائم علائمی هستند که ممکن است در دوران بارداری داشته باشید، حتی اگر کم خون نباشید. بنابراین برای بررسی کم خونی در قرارهای قبل از تولد، حتما آزمایش خون معمولی انجام دهید.

درمان کم خونی شدید در بارداری

کم خونی شدید در بارداری می‌تواند باعث کاهش سوخت و ساز بدن، خستگی، کم انگیزگی و اختلالات قلبی شود. کم خونی در دوران بارداری عمدتا بر اثر کمبود آهن یا ویتامین B12 ایجاد می شود که در هر دو حالت، نیاز به درمان فوری است. اولین روش سریع برای درمان کم خونی در بارداری، مصرف مکمل های آهن و ویتامین B12 است. این مکمل‌ها می‌توانند به صورت قرص، محلول یا تزریق روزانه مصرف شوند. آهن به خون سازی در بدن کمک می کند و ویتامین B12 برای تولید گلبول‌های قرمز خون ضروری است.

برخی موارد کم خونی در بارداری به حدی شدید هستند که نیاز به درمانهای فوری و سریع‌تر است. روش دیگر برای درمان کم خونی شدید در بارداری انتقال خون یا تزریق محلول‌های محتوی گلبول قرمز خون است. این روش مناسب برای زنانی است که نمی‌توانند به خاطر استفراغ یا یبوست، مکمل‌های آهن را مصرف کنند یا وضعیت آنها به حدی شدید است که نیاز به افزایش سریع گلبول قرمز خون دارند.

یکی از راه‌های موثر در رابطه با درمان کم خونی در بارداری افزایش مصرف خوراکی‌های غنی از آهن است. بعضی از غذاها مثل گوشت قرمز، حبوبات، مرغ، سبزیجات، میوه‌های خشک و گرانول‌ها حاوی مقادیر زیادی آهن هستند. بنابراین بازنگری رژیم غذایی و الگوی غذایی و اضافه کردن این غذاها به لیست غذایی می‌تواند به بهبود حالت کم خونی کمک کند. البته باید توجه داشت که برخی مواد مانع جذب آهن توسط بدن می‌شوند پس همراه با مصرف غذاهای آهنی باید از مصرف چای، قهوه، شیر و محصولات لبنی در همان وعده غذایی خودداری کرد.

کلید بهبود کم خونی در بارداری همکاری با پزشک و رعایت دقیق دستورات وی است. به همین دلیل، درصورتی که هر نوع از کم خونی را تجربه کردید، حتما با پزشک خود مشورت کنید تا بتوانید به بهترین شکل ممکن آن را کنترل کنید.

خطرات کم خونی در بارداری

کم خونی شدید در بارداری می‌تواند خطرات متعددی ایجاد کند برای هم مادر و هم جنین. برای زنان باردار، کم خونی می‌تواند به کاهش انرژی و خستگی شدیدتر منجر شود. همچنین می‌تواند خطر سقط جنین را افزایش دهد، خصوصا در سه ماهه اول بارداری. اگر کم خونی در حین زایمان باقی بماند، خطر بروز خونریزی شدید زیاد می‌شود و حتی می‌تواند منجر به مرگ مادر شود. علاوه بر این، کم خونی می‌تواند سیستم ایمنی مادر را ضعیف کند و او را در معرض عفونت‌های بیشتری قرار دهد.

در مورد جنین، کم خونی مادر می‌تواند باعث کاهش آپارت هوایی جنین شود، که در نتیجه می‌تواند تأخیر در رشد جنین، وزن پایین هنگام تولد، و خطر پیش زایمانی را افزایش دهد. برخی از بررسی‌ها نشان داده‌اند که کم خونی مادر می‌تواند باعث افزایش خطر اختلالات رفتاری و یادگیری در کودک شود. به عملکرد کلی جنین نیز تأثیر می‌گذارد و می‌تواند باعث کاهش حرکات جنین بشود. در برخی موارد شدید، کم خونی مادر می‌تواند منجر به مرگ جنین داخل رحم یا مرگ ناگهانی نوزاد شود. بنابراین، تشخیص و درمان سریع کم خونی شدید در زنان باردار بسیار حیاتی است.

آزمایشات کم خونی

در اولین ملاقات قبل از زایمان، آزمایش خون می‌گیرید تا پزشکتان بررسی کند که آیا کم خونی دارید یا خیر. آزمایش خون معمولاً شامل موارد زیر است:

آزمایش هموگلوبین این مقدار هموگلوبین را اندازه گیری می کند – یک پروتئین غنی از آهن در گلبول های قرمز خون که اکسیژن را از ریه ها به بافت های بدن می رساند.
آزمایش هماتوکریت درصد گلبول های قرمز خون را در یک نمونه خون اندازه گیری می کند.
اگر سطح هموگلوبین یا هماتوکریت کمتر از حد طبیعی باشد، ممکن است کم خونی فقر آهن داشته باشید. پزشک شما ممکن است سایر آزمایشات خون را بررسی کند تا مشخص کند که آیا کمبود آهن دارید یا علت دیگری برای کم خونی خود دارید.

حتی اگر در ابتدای بارداری کم خونی نداشته باشید، پزشک به احتمال زیاد توصیه می کند که آزمایش خون دیگری برای بررسی کم خونی در سه ماهه دوم یا سوم انجام دهید.

نتیجه‌گیری
به‌طور کلی، کم‌خونی در دوران بارداری باید جدی گرفته شود و در صورت احساس هرگونه علائم آن، لازم است به پزشک خود مراجعه کرده و در صورت تجویز، داروهای مرتبط را به‌دقت مصرف کنید. طرح غذایی سالم و مناسب خود را بیشتر بشناسید و به یک پزشک مربوطه مراجعه کنید.

سوالات متداول

1. کم خونی در دوران بارداری چه عوارضی می تواند داشته باشد؟

کم خونی در دوران بارداری می‌تواند عوارض جدی برای شما و جنینتان داشته باشد. این ممکن است باعث افزایش خطر ابتلا به عفونت‌ها، ضعف سیستم ایمنی، زایمان زودرس و کاهش وزن نوزاد شود. بنابراین، مهم است که با پزشک خود در مورد کم خونی مشورت کنید.
2. علائم کم خونی در زنان باردار چه چیزهایی هستند؟

علائم کم خونی در زنان باردار می‌تواند شامل احساس خستگی، ضعف، تنگی نفس، بی‌خوابی، سردرد، گیجی و پرفشاری خون باشد. در صورتی که این علائم را تجربه می‌کنید، بهتر است با پزشک خود در مورد آزمایش خون صحبت کنید تا سطح کم خونی شما تشخیص داده شود.
3. چگونه می توان کم خونی را در زمان بارداری پیشگیری کرد؟

برای جلوگیری از کم خونی در زمان بارداری، بهتر است تغذیه خود را با مواد غذایی غنی از آهن، مانند گوشت قرمز، مرغ، ماهی، لوبیا و اسفناج، تقویت کنید. همچنین، مصرف مکمل های آهن معتبری که توسط پزشک تجویز می شود توصیه می شود.